2025-03-10
Drewno, będące nieodłącznym elementem ludzkiej historii, nadal fascynuje swoją trwałością i naturalnym urokiem, stanowiąc niezastąpiony materiał budowlany oraz dekoracyjny.
Niestety jako materiał naturalny pod wpływem czasu ulega degradacji. Proces ten przyspieszany jest przez czynniki atmosferyczne, grzyby, owady oraz wskutek użytkowania.
Za pomocą specjalnych środków możesz je nie tylko chronić, ale także podkreślić jego naturalne walory bądź nadać wybrany kolor.
Impregnacja to sposób zabezpieczenia drewna przed czynnikami negatywnymi – fizycznymi jak i biologicznymi. Impregnaty do drewna wnikają głęboko w strukturę nasycając je swoimi właściwościami, chroniąc je i przedłużając jego żywotność.
Na niszczenie najbardziej narażone są elementy drewniane znajdujące się na zewnątrz, mający stały kontakt z glebą. W takich przypadkach zaleca się głęboko penetrującą ochronę. Kontakt z wilgocią wystawia drewno na niepożądane działanie rozmaitych mikroorganizmów.
Działanie słoneczne również wyrządza szkody. Wysusza drewno powodując pęknięcia i rozwarstwienia, przyspiesza również proces szarzenia. Dlatego dobrze wziąć pod uwagę obecność filtrów UV podczas wyboru produktu chroniącego.
Jednym z największych szkodników są owady (np. korniki, chrząszcze) oraz grzyby (np. huba, grzyb domowy). Te pierwsze tworzą zniszczenia mechaniczne, osłabiając surowiec. Są trudne do zwalczenia zmuszając do zastosowanie trucizn kontaktowych. Grzyby natomiast wpływają na rozkład drewna, powodując zgniliznę, w przypadku której jedynym ratunkiem jest wymiana zainfekowanego fragmentu, lub całego elementu w zależności od zapotrzebowania. Aby do tego nie dopuścić należy zastosować impregnację środkami owadobójczymi.
Biorąc pod uwagę łatwopalność drewna nie możemy zapomnieć o jednym z poważniejszych zagrożeń jakim jest ogień. Na rynku możemy spotkać wiele produktów, które pomagają doprowadzić surowiec do stanu niezapalności lub trudnopalności. (np. FIRESTOP). Co jest niezwykle ważne, gdy wykorzystujemy drewno w celach budowlanych.
Grupa impregnatów na bazie soli. Używa się ich głównie do ochrony drewna konstrukcyjnego przed grzybami, insektami oraz ogniem.
Występują w postaci proszku lub koncentratu rozpuszczalnego w wodzie. Aplikacja wykonywana jest poprzez namaczanie lub w komorze próżniowo-ciśnieniowej. Należy pamiętać, że ten rodzaj impregnatów nie są szczególnie odporne na wilgoć czy też zmienne warunki atmosferyczne.
Impregnaty wodorozcieńczalne, jak nazwa wskazuje należą do produktów na bazie wody. Nadają się do zastosowania zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz. Wnikają w drewno do kilkunastu milimetrów. Są praktycznie bezwonne i cechują się dużą wydajnością. Dzięki mniejszej toksyczności są bardziej przyjazne dla środowiska i nie wydzielają szkodliwych oparów. Mają stosunkowo krótki czas schnięcia oraz można je stosować na drewno delikatnie wilgotne. Natomiast nie zaleca się używania ich na surowcu starym i wysuszonym, gdyż mogą powodować pęcznienie i pękanie takiego materiału.
Impregnaty rozpuszczalnikowe są zawiesiną substancji aktywnych w organicznych rozpuszczalnikach. Mają lepszą zdolność penetracji drewna, nawet do kilku centymetrów. Co za tym idzie dają dłuższą, nawet kilkunastoletnią ochronę. Niestety związane jest to z wyższą toksycznością i szkodliwością zarówno w trakcie aplikacji, jak i po zaimpregnowaniu. Impregnaty rozpuszczalnikowe powinno się stosować na drewno sezonowane (wyschnięte), poziom wilgotności jest w tym przypadku kluczowy, ponieważ zbyt mokry surowiec może się odkształcić (wypaczyć). Dzieje się tak, gdyż preparaty tego typu działają jak bariera, zatrzymują wilgoć wewnątrz drewna i nie dopuszczają tej z zewnątrz.
Impregnaty ogniochronne tworzą powłokę, która ogranicza dostęp tlenu do drewna, minimalizując ilość gazów utleniających się pod wpływem ciepła. W uproszczeniu utrudniają zapalenie albo ograniczają rozprzestrzenianie się płomieni. Preparaty te spełniają swoją funkcję przez co najmniej trzy lata.
Niektóre środki są produkowane specjalnie z myślą o ochronie przed bakteriami, mikroorganizmami, owadami i grzybami. Ich działanie ma charakter przede wszystkim prewencyjny – preparaty te jedynie zapobiegają atakom, nie leczą skutków tychże ataków.
Poza cechami typowo ochronnymi impregnaty stosuje się również w formie dekoracyjnej. Mogą podkreślać naturalną barwę drewna lub nadawać mu całkiem inny kolor. Zawierają one funkcje owadobójcze i grzybobójcze, przez co możemy zaliczyć je do impregnatów. Warto jednak dla zwiększenia ochrony dodatkowo zabezpieczyć nasz projekt warstwą lakierobejcy lub lakierem bezbarwnym. Takim rodzajem impregnatu jest Impregnat Koopmans Impra.
Aby impregnacja przebiegła pomyślnie, konieczne jest odpowiednie przygotowanie. Powierzchnia drewna powinna być czysta i sucha. Oczyść ją z kurzu i tłustych plam, a w przypadku drzewa iglastego również z zacieków żywicznych. Ewentualne nierówności możesz wygładzić papierem ściernym, w szczególności, jeżeli zamierzasz zastosować preparat koloryzujący, gdyż podkreśli on każdą niedoskonałość.
W sytuacji, gdy drewno było już wcześniej poddawane działaniom ochronnym należy usunąć starą powłokę.
Prace przeprowadzaj na wolnym powietrzu. Wyjątkiem są impregnaty wodorozcieńczalne jednak nawet w ich przypadku zadbaj o odpowiednią wentylację. Podczas impregnacji zastosuj środki ochrony osobistej, takie jak rękawice, okulary ochronne czy maskę z odpowiednimi filtrami.
Wybierając preparat kieruj się zamierzonym zastosowaniem oraz rodzajem drewna. Przed rozpoczęciem impregnacji wykonaj test na małej powierzchni, aby upewnić się, że preparat działa zgodnie z oczekiwaniami.
Najczęściej popełniane błędy podczas impregnowania powierzchni drewnianych to:
